'Aştiya civakî ji bo jiyaneke ewle ya jinan girîng e'

  • jin
  • 09:43 8 Tebax 2025
  • |
img

ENQERE - Nûnera KCDP ya Enqereyê Ece Yilmazê diyar kir ku aştiya civakî ji bo jiyaneke ewle ya jinan girîng e û got ku Komîsyona Hevgirtina Neteweyî, Biratî û Demokrasiyê ya li meclisê hatiye avakirin divê ji bo pêşîgirtina li kuştinên jinan gavan biavêje.

Li welat, tundiya li dijî jinan pirsgirêkeke domdar e. Li gorî daneyên Platforma Em ê Cinayetên Jinan Rawestînin (KCDP), di heft mehên pêşîn ên sala 2025'an de 167 jin hatine kuştin û 175 jin di şert û mercên gumanbar de jiyana xwe ji dest dane. Li gorî daneyên tundiyê yên JINNEWS'ê, tenê di meha Tîrmehê de 28 jin hatine kuştin û 25 jin di şert û mercên gumanbar de jiyana xwe ji dest dane.
 
 
Nûnera KCDP'ê ya Enqereyê Ece Yilmaz li ser polîtîkayên jinan ên desthilatê û rola Komîsyona Hevgirtina Neteweyî, Biratî û Demokrasiyê ya ku di meclisê de hat avakirin û der barê pêvajoyê de axivî.
 
FAKTORÊN KUŞTINAN ZÊDE DIKIN
 
Ece Yilmazê tundiya li ser jinê û kuştina jinan ku wekî "pirsgirêkeke civakî" pênase kir got: "Gelek sedemên zêdebûna cinayetên jinan hene. Ev sedem bi awayekî tevlîhev girêdayî hev in. Polîtîkaya bêcezatiyê, faktora herî girîng e ku cinayetan teşwîq dike. Li dadgehan kêmkirina cezayan, kiryaran wêrek dike. Di sala 2021'ê de fesixkirina Peymana Stenbolê jî parastina jinan qels kir. Qanûna bi hejmara 6284 çendî bi awayekş çalak neyê pêkanîn jî, amûreke girîng e. Gava jin serî li qereqola didin esas nayên girtin û pirî caran vedigerin malên ku lê tundî dîtine." 
 
Ece Yilmazê da zanîn ku di şeş mehên ewil ên salê de ji sedî 65'ê jinên sûd ji qanûna 6284'an girtine û di bin parastina dewletêd e bûne hatine qetilkirin û got ku ev jî kêmasiyên pratîka qanûnî didin der. 
 
KOMÎSYONA MECLISÊ
 
Ece Yilmazê bilêv kir ku aştiya civakî ji bo jin jiyaneke ewle bidomînin girîng e û got: "Ev dê tevkariyê li demokratîkbûna civakê bike. Di vê pêvajoyê de divê hevkarî bi komeleyên jinan û rêxistinên wan re bê kirin û divê jin di pêvajoya aştiyê de cih bigirin. Ji lew re ev rêxistin bi salan e li qadê têdikoşin û pêşniyazên çareseriyê berpêş dikin. Divê di pêvajoya aştiyê de jin xwedî mafê gotinê yê wekhev bin. Divê jin wekî kirdeya aştiyê di komîsyonan de cih bigirin û daxilî pêvajoyên biryardayînê bibin."
 
Ece Yilmazê bal kişand ser Komîsyona Hevgirtina Neteweyî, Biratî û Demokrasiyê ya li meclisê hatiye avakirin û got ku komîsyon divê di warê pêşgirtina cinayetên jinan de gava biavêje. Ece Yilmazê bilêv kir ku ji bo çareseriyê pêkanîna Peymana Stenbolê û bi awayekî çalak pêkanîna qanûna bi hejmara 6284 girîng e. Ece Yilmazê bilêv kir ku divê pêvajoyên darizandineke adil jî bên meşandin da ku pêşî li cinayetên jinan bê girtin û bal kişand ser îstihdamkirina jinan. 
 
Ece Yilmazê destnîşan kir ku divê hemû beşên civakê di vê têkoşînê de cih bigirin û got ku ev ji bo rawestandina cinayetên jinan bivê nevê ye. 
 

Sernavên din

12/08/2025
07:53 Çîgdem Kiliçgun Uçar: Ji bo çareseriya pirsgirêka Kurd divê her kes berpirsyartiyê li xwe bigire
11/08/2025
19:45 Meclisa Şaredariya Bajarê Mezin a Mêrdînê civiya
18:19 Li Wanê jin li dijî qirkirinan meşiyan
17:32 Di navbera Iraq û Îranê de peymana 'ewlehiya sînor'
17:18 Bahçelî: Dê bi rêya komîsyonê ewrên li ser aramî û biratiyê bên belawelakirin
17:13 Civîna qabîneyê ya serokkomartiyê dest pê kir
17:08 Navên endamên komîsyonê yên nû ji Serokatiya Meclisê re hatin şandin
16:54 Bi sedan kes ber bi cihê şîna Tunç ve meşiyan: Rêya te rêya me ye
16:28 Zaroka ber Çemê Arasê ketî jiyana xwe ji dest da
16:28 Li stargeha Şaredariya Qersê tundî li kûçikan hate kirin
16:17 Çalakiya jinên Beluc di roja 27’an de ye
16:11 Pêşangeha ji bo bîranîna rojnameger Huseyîn Denîz bi dawî bû
16:03 Erdhejokên li Sindirgiyê didomin
15:37 Nîjadperestan li Mêrsînê êrişî malbateke Kurd kirin
14:45 Komkujiyên li dijî jinan hatin protestokirin: Têkoşîn parastina herî xurt e
14:30 DEM Partiyê silha du malbatan kir
14:27 ÎHD: Bila faîlên êrişên li dijî karkerên Kurd bên darizandin
13:37 ÎHD’ê rapora binpêkirinên mafan ên di 6 mehên dawî de li Kurdistanê hatine kirin parve kir
13:09 Ji sedî 49’ê xebatkaran dixwazin hemû sendîka li ser maseya peymanê bin
12:55 Li Sindirgiyê xebatên tespîtkirina xesarê dest pê kirin
12:47 Polîsên ku malên şînê dorpêç kirin mizgeft jî li îbadetê girtin
12:07 Ji bo komîsyonê dê 3 kesên nû bên diyarkirin
11:34 Rêwiyê Aştiyê Aktaş vegot: Têkoşîna wî anî van rojan
11:16 Awûstralyayê ragihand ku dê Filistînê bi awayekî fermî nas bike
10:44 Xetere li ser serweriya Ermenistanê çêkirin: Dibe ku demografya biguhere
10:42 Li Pira Dehderî avahî zêde dibin: Pêwîstî bi çareseriya aqilê hevpar heye
10:23 HPG’ê şehadeta Metîn Arslan û Nûreddîn Sofî ragihand
09:37 Bertek nîşanî astengkirina şînan da: Hem li gorî hiqûqê hem li gorî olê sûc e
09:36 Li cihê erdhej û hezazan lêgerîna madenê
09:01 Êrişên li Zap, Metîna, Avaşînê: Armanc xitimandina pêvajoyê û domandina şer e
09:00 Navnîşana nû ya talankirina xwezayê: Geliyê Bertûlê
09:00 ROJEVA 11’Ê TEBAXA 2025’AN
08:44 Li Balikesîrê erdhejeke din çêbû
10/08/2025
16:34 Li Reqayê kampanyaya ‘Bi rêxistinbûna jinan civak hevgirtî dibe’
16:05 Li dijî jeotermala li Geliyê Periyê meş hat lidarxistin
15:33 Ekîn Wan hat bibîranîn: Têkoşîna wê rêya me ronî dike
15:25 Komxebata ciwanan: Manîfestoya civaka demokratîk perspektîfa azadiyê ye
15:00 Çalakiya jinên Beluc didome: Em qirkirinê îfşa dikin
13:41 Îsraîl dê 430 hezar leşkerên cîhgir seferber bike
13:33 Li Anamurê agir bi daristanê ket
13:29 Bahçelî: Li bendê ne ku xebatên pêvajoyê heta dawiya salê temam bibin
13:26 Li Samandagê hişyariya provokasyonê: Em çanda xwişk-biratiyê biparêzin
13:14 Li Wanê di şewatê de 4 dikan şewitîn
12:15 Şîna Bêrîtan Aktaş bi girseyî hate ziyaretkirin
12:15 CPT: Tirkiyeyê di Tîrmehê de 18 caran êriş kir
11:39 Li Bagcilarê di avahiyeke 13 qat de şewat derket
11:38 Li Îranê li dijî navenda polîsan êriş hate kirin
11:38 Li Brezîlyayê qeza: 11 kes mirin 45 kes birîndar bûn
11:37 Tundiya mêr: Du jin hatin qetilkirin
11:33 Di bin siya ‘Pêvajoya aştiyê' de li Kurdistanê qirkirina ekolojiyê
10:35 Hejmara 128’an a kovara Jinê derket
10:30 Ferda Fahrîoglû: Divê rêxistinên civaka sivîl di têkoşîna aştiyê de cih bigirin
10:29 Li Geliyê Periyê xebatên jeotermalê: Armanc koçberkirin e
09:44 Gundên Sêweregê bê av û ceryan in: Kes çareser nake
09:36 'Divê goristan bên çêkirin û rê bidin serdanên malbatan’
09:21 Girtiyê ku lêgerîna nava dev red kir hat derbkirin
09:20 'Heke ji bo çareseriyê israra wan hebe wê demê bila mafê hêviyê cîbicî bikin’
09:00 ROJEVA 10’Ê TEBAXA 2025’AN
09/08/2025
16:49 Amedspor bi Mbaye Diagne re li hev kir
15:54 Ji bo bîranîna rojnamevan Denîz ê ku JÎTEM'ê ew qetil kir pêşangeh hat vekirin
14:54 Bi girseyî serdana şîna Welat Hazirê HPG'î hat kirin
14:32 Rêxistina Mafên Mirovan a Îranê: Li Girtîgeha Qerçekê îşkence heye
14:25 Dayikên Şemiyê ji bo rojnamevan Ferhat Tepe doza edaletê kirin
14:15 'Bila komîsyon aqûbeta kesên bi darê zorê hatine windakirin derxîne holê'
13:47 Fîdan bi Sîsî re civiya
13:43 Hûsiyan êrişî Îsraîlê kirin
12:15 Li Amedê Komxebata Aştiyê: Divê em bi hev re aştiyê ava bikin
11:47 Hikûmeta Şamê ji hevdîtinên li Parîsê vekişiya
11:33 Trump û Putîn wê li Alaskayê bicivin
11:28 Şêniyên Wan û Gimgimê: Em misogerkirina qanûnî dixwazin
10:24 Cinayeta ku 33 sal in nehatiye ronîkirin: Kevneşopiya wî didome
09:41 Di 2 salan de li 3 girtîgehan 56 caran berdana girtiyan hat taloqkirin, înfaza 16 girtiyan hat şewitandin
09:19 Talankirina ekolojiyê kaniyên Şirnexê ziwa kirin
09:05 Ji Şaredariya Peyasê li dijî cinayetên jinan plana çalakiyan
09:03 Wezaretê berpirsiyariya xwe ya di qirkirina daristanan a bi destê cendirme û cerdevanan de qebûl nekir
09:00 ROJEVA 9'Ê TEBAXA 2025'AN
08/08/2025
22:20 Ji Abdullah Ocalan ji bo gelê Kampa Mexmûrê name
21:11 Civîna sêyem a komîsyonê wê di 12’ê Tebaxê de be
16:34 Encamnameya Konferansa Yekhelwestiya Pêkhateyan: Çareserî Sûriyeya nenavendî ye
16:24 'Em ê Sûriyeyeke hemû kesî hembêz dike ava bikin’
16:13 Şewata li Çanakkaleyê nêzî jîngehan bû
15:55 Denîz Firat di sala 11’emîn a qetilkirina xwe de hate bibîranîn
15:45 Şewata li Licê hate vemirandin
14:55 Ji Elewî û Durziyan peyama yekhelwestiyê: Çareserî, pergala nenavendî ye
14:54 Jinên Beluc: Heta edalet pêk tê em ê nesekinin
14:34 Guler, Yerlîkaya û Kalin beriya civîna komîsyonê hatin gel hev
14:08 Di 10 rojan de 8 hezar îmze: Bila eko-qirkirin bi dawî bibe
14:02 Kurtulmuş: Em mecbûr in pêvajoyê bi baldarî birêve bibin
13:54 Dozgerê Dadgeha Bilind xwest cezayên di doza Narîn Guranê de bên erêkirin
13:51 Li Mêrdînê mirina bi guman a 2 jinan
13:23 ÎSÎG: 204 karkeran di cînayetên kar de jiyana xwe ji dest dan
13:15 Li Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê ‘Konferansa Yekhelwestiya Pêkhateyan': Piranîparêzî ne gef e lê hêz e
12:30 HPG: Êrişên Tirkiyeyê berdewam in
12:09 Ji bo bîranîna rojnameger Huseyîn Denîz dê pêşangeh bê vekirin
12:08 Odeya Bijîşkan a Rihayê ji ber birîna ceyranê hişyarî da
11:55 Li Şirnexê 3 ton û 112 kîloyên goştê ne bihîjyen hatin tunekirin
11:29 Ermenistan û Azerbaycan dê peymanê mohr bikin
11:01 Ji bo meşa ciwanan bang: Em ê ji ruhê serdema nû re bibin bersiv
10:27 Ji Serokê TÎHV’ê Bakkalci ji bo komîsyona ‘pêşniyarên pêvajoyê’
10:26 Temellî: Meclis dê pêşniyarên komîsyonê qanûnî bike